• Schizofrenie

Van schizofrenie is sprake als iemand een langdurige psychose of meerdere psychosen heeft doorgemaakt en in de tussenliggende periodes niet goed functioneert. Een psychose is een toestand waarbij iemands contact met de werkelijkheid ernstig verstoord is. Iemand ziet bijvoorbeeld beelden of hoort stemmen die er voor anderen niet zijn. Of iemand is ervan overtuigd dat hij wordt achtervolgd. Mensen in een psychose leven in hun eigen werkelijkheid

Praat met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt.

of vind een groep
TODO

''De belevenissen die ik heb zijn voor mij realiteit en ik heb geaccepteerd dat dat de realiteit is en dat ik het ermee zal moeten doen.'' - Sander

lees meer

Oorzaak

Bij de oorzaak van schizofrenie speelt erfelijkheid een rol, maar genetische aanleg alleen is niet de enige factor. Het gaat ook om belastende omstandigheden (stressvolle situaties) waarin iemand dusdanig kwetsbaar is dat een psychose de kans krijgt. Schizofrenie openbaart zich vaak rond de puberteit, een tijd van grote persoonlijke veranderingen.

Symptomen

De meest kenmerkende verschijnselen zijn wanen, hallucinaties, het wegvallen van de samenhang in spreken en denken, onlogische gedragingen en een gebrek aan emoties en motivatie. Minstens twee van deze symptomen moeten gedurende minimaal een maand optreden.
De verschijningsvormen kunnen zeer verschillend zijn. Wanneer die verschijnselen in een periode samenkomen, spreken we van een psychose. Steeds terugkerende psychoses verdelen het leven van schizofreniepatiënten vaak in ‘goede en slechte periodes’.
Omdat de symptomen en verschijnselen zo divers zijn, heeft de patiëntenvereniging Anoiksis in 2009 een nieuwe naam voor schizofrenie gepresenteerd: het disfunctionele perceptie syndroom. Anoiksis: ‘Zowel patiënten als familie ergeren zich aan het verkeerde gebruik van het woord schizofrenie in de gewone taal en willen daarom een andere naam die geen associaties oproept met de dubbele persoonlijkheid. De kern van de ziekte is een verkeerde, disfunctionele, interpretatie van de waarneming in de hersenen van de patiënt en dat is precies wat de nieuwe naam benadrukt.’
Overigens wordt bij schizofrenie vaak ten onrechte gesproken van een ‘gespleten persoonlijkheid’, maar dat is een andere stoornis (Meervoudige PersoonlijkheidStoornis, MPS).

Behandeling

De behandeling vindt plaats in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Medicijnen, de zogenaamde antipsychotica, bestrijden effectief de symptomen maar bieden geen genezing. Helaas is het blijven slikken van medicijnen niet voor iedere schizofreniepatiënt goed vol te houden, onder andere vanwege de bijwerkingen. Wanneer patiënten de voortekenen van een psychose bij zichzelf leren herkennen, kunnen ze tijdig hulp zoeken. Daarom hoort goede voorlichting bij de behandeling.

Herstel

Naast een behandeling zoals hierboven beschreven is het ook heel belangrijk om te kijken naar herstelmogelijkheden en hoe je je dagelijkse leven vorm kan geven na de diagnose. Want het is mogelijk om een zinvol en bevredigend bestaan op te bouwen en er is veel geschreven rondom dit thema (zie tips over websites). Lees hierover ook zeker de volgende tekst van Pat Deegan. Zij is ervaringsdeskundige en leeft al jaren met de symptomen van schizofrenie:
“Ieder van ons die ooit een psychiatrische diagnose kreeg, moet een proces van herstel doormaken.
Herstellen is anders dan genezen van een ziekte. Het is méér dan genezing. Herstel betekent de overtuiging afleggen dat je gedoemd bent als psychiatrisch patiënt door het leven te gaan. Herstel betekent dat wat je is overkomen en tot psychiatrisch patiënt heeft gemaakt, een betekenisvolle plaats krijgt in je leven om van daaruit verder te gaan, je mogelijkheden te ontdekken en ze te benutten.
Herstellen is een houding, een manier om de dag en de uitdagingen die ik tegenkom onder ogen te zien. Mijn herstel betekent dat ik weet dat ik bepaalde beperkingen heb en dat er dingen zijn die ik niet kan. Maar in plaats van dat me dat tot wanhoop drijft en aanleiding is om op te geven, heb ik geleerd dat ik, juist door te weten wat ik niet kan, ook de mogelijkheden zie van alles wat ik wél kan. Voor mij betekent herstellen dat ik de bestuurder ben van mijn leven.”
Patricia Deegan
Bron: Deegan, P. (1995), Herstellen van schizofrenie, Deviant, 5, 18-21
Patricia Deegan is ervaringsdeskundige en werkzaam in de Amerikaanse geestelijke gezondheidszorg. Zij gaf Wilma Boevink toestemming om haar artikel over ‘Recovery’ dat in 1993 verscheen in ‘The Journal of psychosocial Nursing” (vol. 31, nr. 4), te vertalen en te bewerken voor Deviant.
Lees hier het hele verhaal: http://www.tijdschriftdeviant.nl/teksten/005art01.htm

Cijfers

Een op de honderd mensen heeft schizofrenie. De ziekte komt voor in alle lagen van de bevolking en treft iets meer mannen dan vrouwen. Meestal openbaart schizofrenie zich voor het eerst in de leeftijd van zestien tot vijfendertig jaar.
Bron:
https://wijzijnmind.nl/?gclid=cpf-_6fl7mkcfuecgwodylmhrqhttp://www.psychischegezondheid.nl/schizofrenie?gclid=CPf-_6fl7MkCFUEcGwodYlMHrQ
https://www.hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/hersenaandoeningen/schizofrenie?gclid=COeBtfrj7MkCFVdsGwodw7wN2g

Ervaringsverhalen

  • ''De belevenissen die ik heb zijn voor mij realiteit en ik heb geaccepteerd dat dat de realiteit is en dat ik het ermee zal moeten doen.''

    Ik lijd aan paranoïde schizofrenie. Dat is een genetisch bepaalde afwijking in de hersenen. Het gevolg hiervan is dat de huishouding van de neurotransmitters, met name dopamine, verstoord is. De functie van neurotransmitters, dit zijn chemische stoffen in de hersenen, is de overdracht van informatie tussen de hersencellen. De kwetsbaarheid uit zich in psychosegevoeligheid.
    Een psychose is een verre staat van verwarring met waanideeën en hallucinaties. Er zijn wat men noemt ‘positieve’ – en ‘negatieve’ symptomen. De positieve symptomen zijn symptomen die voorkomen terwijl ze bij gezonde mensen niet voorkomen zoals; wanen (ideeën, overtuigingen die niet tot de realiteit behoren), hallucinaties, overprikkeling, teveel gedachten. De negatieve symptomen zijn symptomen die niet voorkomen terwijl ze bij gezonde mensen wel voorkomen zoals; initiatiefverlies, verminderd cognitief functioneren (informatie verwerken), een leeg gevoel van binnen, te weinig gedachten, lusteloosheid.

    Waar het bij mij, in deze fase van herstel, vooral op neer komt is dat ik moeite heb met loslaten en vertrouwen. In groepen heb ik vaak het gevoel dat ik wordt afgewezen en dat de mensen dan het ene zeggen maar iets anders, iets negatiefs, duidelijk proberen te maken. Problemen worden in mijn hoofd heel groot gemaakt. Ik blijf er mee zitten tenzij ik er met iemand over praat, wat ik vaak moeilijk vind. Wanneer ik er dan wel over praat blijkt dan meestal dat het gewoon onzinnige gedachten zijn.
    Het heeft lang geduurd voordat ik door had waar het bij mij aan schortte. Het lag niet aan mij maar aan de omgeving wanneer ik problemen had. Problemen, die o.a. door mijn aandoening en de gevolgen hiervan werden veroorzaakt, heb ik lange tijd weg geblowd en gedronken. Ontkenning was een manier om te overleven en middelen maakte dit mogelijk.

    Sinds ik op mezelf ben gaan wonen, in 2003, is mijn leven veranderd. De valse kracht van middelen was verdwenen waardoor ik gedwongen werd om in de realiteit te leven.
    Mijn eerste reactie was vechten tegen mijn ziekte en het vasthouden aan mijn beleving van de realiteit waardoor ik vaak doodmoe was. De middelen waren weg maar de ontkenning niet. Wanneer ik contact had met mensen dacht ik dat ze me voor de gek hielden. Wanneer ik geen contact had was ik eenzaam.

    In 2003-2007 dronk ik nog wel regelmatig en rookte sporadisch een joint. Tijdens het blowen werd ik dan ontzettend angstig. Het effect van het gebruik heeft een paar keer een opname ten gevolge gehad.

    In 2007 besloot ik te stoppen met mijn medicatie en mijn leven in de handen van God te leggen. Dit als uiterste wanhoopsdaad. Langzaamaan ging het beter maar ik schoot door en werd hypomaan.
    In een woede uitbarsting sprong ik voor rijdende auto’s om ze te stoppen en ze daarna met mijn vuisten te beschadigen. De politie kwam en nam me mee. Er volgde een langdurige opname die begon in de isoleercel van ‘de Ponder’ (forensisch), van daar naar Acute Zorg en van daar naar de crisis unit op ‘de Grote Beek’. Tijdens deze opname werd ik goed ingesteld op medicatie en ik leerde dat ook structuur en dagbesteding ontzettend belangrijk zijn.
    Thuis aangekomen bleef ik abstinent van alcohol en middelen. Op de crisis unit kreeg ik een relatie met Marion. We brachten na onze opname veel tijd met elkaar door. Bij de boerderij ‘de Haen’ en restaurant ‘de Gebakken Peer’ deed ik vrijwilligerswerk.
    Na verloop van tijd ging ik de cursus ‘Herstellen doe je zelf’ volgen richting ervaringsdeskundigheid. Omdat ik tijdens mijn opname contact had gehad met een ervaringsdeskundig begeleider dacht ik: “Hee, dat wil ik ook!”. Dit was in 2008.

    Omdat het allemaal goed ging dacht ik dat 1 biertje wel kon en rookte even later mijn eerste joint, wat weer van kwaad tot erger ging. De terugval was daar.
    Na een jaar volop gebruiken volgde er een detox bij Novadic Kentron in Vught. Daar verbleef ik een week of twee en vierde bij thuiskomst het feit dat ik ‘clean’ was met een ‘kameraad’ met de nodige biertjes. In overleg met mijn casemanager en aandringen van mijn vriendin hield ik op met drinken en kwam bij Novadic in een Terugval Preventie Groep.

    In 2010-2011 deed ik de cursus ‘Herstellen doe je zelf’ opnieuw en behaalde ook de certificaten van de vervolgcursussen. Bij het cliëntenbelangenbureau ging ik, tijdens de laatste cursus, vrijwilligerswerk doen en gaf samen met een collega cursist computerles aan vrijwilligers. Alles ging me weer voor de wind.
    Door de stress die de activiteiten met zich meebracht kreeg ik echter weer trek naar cannabis. Omdat alles goed ging dacht ik dat ‘gecontroleerd gebruik’ wel mogelijk was. M.a.w. wederom een terugval.

    Na een aantal maanden besloot ik weer hulp te zoeken en kwam bij Promenzo terecht om daar levensstijl training te krijgen. Ik was wel nog volop in gebruik. Daarna zou ik naar dagbehandeling gegaan zijn bij Novadic maar ik besloot om het zelf te doen. Dit was in 2011. Blowen deed ik niet meer maar ik haalde wel regelmatig een paar biertjes.
    Het viel me op een gegeven moment op dat, wanneer ik gedronken had, de symptomen de dagen daarop erger werden en moeilijker te verdragen waren. Daarom stopte ik na verloop van tijd ook met drinken.

    Tot op heden ben ik ‘clean’ en sinds een dik jaar nuchter.
    In mijn beleving ben ik voortdurend in therapie; ik ben onder hypnose en men probeert mij te helpen door mij te confronteren met allerlei gedachten. Wanneer er dingen gebeuren waar ik erg mee zit moet ik daar over praten met mijn omgeving bijv. mijn ouders, mijn broer of iemand anders. Het liefste hebben ze dat ik contact opneem met iemand uit mijn omgeving i.p.v. de hulpverlening.
    De therapie bestaat eruit dat ik geconfronteerd wordt met mijn kwetsbaarheden. Dit en mijn reactie daarop, het zij door woorden of door gedachten, wordt gehoord door de omgeving. Dit gebeurt altijd en overal. Verder word ik regelmatig geplaagd met kleine dingetjes die tegenzitten. Bijv. dat het koffiefilter scheurt en alle drab eruit valt etc. etc..
    Mijn houding hierin is dat ik dit moet ondergaan om er beter van te worden en dat, wanneer ik het goed heb gedaan, ik beloond word en misschien zelfs op een gegeven moment voorgoed verlost zal worden. De beloning uit zich in een bevredigd gevoel en een positieve kijk op wat ik door mijn inspanningen heb bereikt.

    De belevingen die ik heb zijn afwisselend en variëren. Soms schaam ik me, soms ben ik kwaad, soms ben ik verdrietig en kan ik niet huilen, soms kan ik wel huilen; dit gebeurt meestal als ik mezelf uit, soms ben ik een tikje euforisch; dit wanneer ik weet dat ik op de goede weg ben.
    De belevenissen die ik heb zijn voor mij realiteit en ik heb geaccepteerd dat dat de realiteit is en dat ik het ermee zal moeten doen. Ook weet ik dat ik aan deze situatie niet te zwaar moet tillen. Iedereen mankeert wel iets en elk huisje heeft zijn kruisje.

    lees meer lees meer

Films & video's

  • A Beautiful Mind

    Wiskundig wonderkind en supergenie John Forbes Nash Jr. ontdekt halverwege de jaren vijftig een revolutionaire economische theorie. Nash wordt onder anderen opgemerkt door een geheime overheidsorganisatie, die zijn wiskundige talent inschakelen om geheime codes van de communisten te ontcijferen. De toch al wat wereldvreemde Nash gaat langzaam kapot aan de druk en stress van het spionagewerk en de dreiging van de communisten. Terwijl Nash opgevreten wordt door paranoia en schizofrenie, verzorgt zijn vrouw Alicia het kwetsbare gezin. Haar liefde en zorg lijken uiteindelijk het laatste houvast voor Nash.

    lees meer www.youtube.com
  • MijnBreinTV, uitleg over schizofrenie

    Er bestaan veel misverstanden over schizofrenie. In deze video legt Kimberley ik uit wat de symptomen wél zijn en hoe deze ziekte ontstaat.

    lees meer www.youtube.com
  • Shocktherapie bij Schizofrenie

    Dat shocktherapie een gunstig effect kan hebben op mensen met een ernstige depressie, was al bekend. Maar op kleine schaal wordt deze shocktherapie nu ook binnen de TBS toegepast, en dan met name op mensen met schizofrenie. Bij Inforsa in Amsterdam behandelen ze mensen die overal al zijn stukgelopen met hun therapieën. Documentairemaker Jessica Villerius draaide ruim tweeëneenhalf jaar lang in de kliniek. Ze onderzoekt de zin of onzin van deze controversiële behandeling.

    lees meer www.moviemeter.nl

Organisaties & websites

  • Anoiksis

    Landelijke vereniging voor en door mensen met een psychosegevoeligheid en onder andere de diagnosen schizofrenie of schizoaffectieve stoornis. Veel kennis, informatie, activiteiten en lotgenotencontact.

    lees meer www.anoiksis.nl
  • Schizofrenieplein

    Op Schizofrenieplein vind je vrijwel alles over schizofrenie. Voor vragen die hier niet worden beantwoord verwijzen wij je graag door naar Ypsilon, vereniging van familieleden en naasten van mensen met een verhoogde kwetsbaarheid voor psychose.

    lees meer www.schizofrenieplein.nl
  • Tips voor het leven met schizofrenie

    Op deze website wordt niet ingegaan op het ontstaan en de diagnose van schizofrenie. Wat kunt u wel op onze site vinden? Veel informatie en handige tips om het leven van alledag een stukje makkelijker voor u te maken. Denk hierbij aan informatie, adviezen en tips over zaken als opleiding, werk, hobby’s en gezond leven.

    lees meer www.schizofrenie.nl

Boeken & artikelen

  • De schok van de val | Nathan Filer

    De hoofdpersoon in Nathan Filers roman, Matthew Homes, is negentien en heeft schizofrenie. In het psychiatrisch ziekenhuis waar hij is opgenomen, houdt hij een dagboek bij. Daarin schrijft hij over de gebeurtenissen in zijn verleden en alle verwikkelingen die langzaam tot zijn ziekte en opname hebben geleid. Wanneer Matthew negen jaar is, overlijdt zijn broer Simon door een noodlottig ongeluk. Simon leed aan het syndroom van Down en was voor Matthew een bijzondere broer. Zijn verlies valt Matthew zwaar, vooral omdat hij zichzelf schuldig acht aan Simons dood. Hij krijgt nadien thuisonderwijs door zijn moeder, die hem overmatig beschermt. Uiteindelijk mag hij weer naar school, maar daar vertoont Matthew steeds vaker wangedrag. Hij blowt veel met zijn vriend Jacob, met wie hij al op zeventienjarige leeftijd gaat samenwonen. Onder invloed van drugs, eenzaamheid en schuldgevoelens, krijgt Matthew waanbeelden waarin Simon zich aan hem openbaart. Een psychose voert Matthew terug naar de plaats van het fatale ongeval, waar hij door een toevallige ontmoeting een soort catharsis beleeft.

    lees meer
  • God is in de war, hij denkt dat hij Pieter is… | Pieter Overduin

    Voorjaar 2004. Pieter stapt het kantoor van zijn uitgever binnen.
    ‘Ik heb een nieuw manuscript.’
    ‘O nee, Pieter, toch niet weer over
    manisch-depressiviteit?’
    ‘Jawel.’
    ‘Dan moet het wel heel bijzonder zijn.’
    ‘Dat is het ook.’
    ‘In welk opzicht?’
    ‘Ook betrokkenen hebben hun ervaringen beschreven.’
    ‘Over wat zij voelden en dachten toen jij manisch was?’
    ‘Precies.’
    ‘Dat lijkt me nogal confronterend!’
    ‘Dat is het ook. Lees het maar.’

    Het is – opnieuw – een bijzonder interessant boek geworden. Pieter beschrijft hierin hoe hij na de publicatie van zijn eerste boek in een manie terechtkomt en zich achtereenvolgens Gandhi en God waant.
    De ervaringen die zijn familieleden, vrienden en oud-collega´s in dit boek beschrijven, laten ook de andere kant zien, wat het betekent voor de directe omgeving van iemand die manisch-depressief is. Ook zij hebben levenslang.

    Evenals met zijn eerste boek Ik houd van mijzelf… en dat is wederzijds heeft Pieter ook nu weer kans gezien een boeiend en waardevol document te schrijven. Zeer openhartig en met veel humor.
    Van God is in de war, Hij denkt dat Hij Pieter is, is ook een luisterboek verschenen. Pieter heeft het zelf ingelezen. Jörgen Raymann en Dieuwertje Blok nemen het voor- en nawoord voor hun rekening.

    lees meer
  • Hallucinaties. Kenmerken, verklaringen en behandeling | Dr. JA Jenner

    Hallucinaties zijn van alle tijden. Ze komen voor bij patiënten met een psychiatrische stoornis, maar worden ook beschreven bij psychisch gezonde mensen. De behandeling is complex – bij circa vijftig procent is er sprake van medicatieresistentie – en vergt een geheel eigen aanpak. Vandaar dit boek. 
    In de inleiding wordt ingegaan op achtergrond en betekenis van hallucinaties, met daarbij ook aandacht voor prevalenties en diagnostiek. Vervolgens worden diverse verklaringsmodellen behandeld en worden de voornaamste therapeutische mogelijkheden beschreven. Het laatste deel van het boek richt zich specifiek op de behandeling bij kinderen en adolescenten. Deze herziene druk biedt de nieuwste theoretische inzichten, onder meer ten aanzien van de relatie tussen hallucinaties en traumata en tussen hallucinaties en pre- en perinatale stoornissen. Bij de visuele hallucinaties is de sectie over medicatie uitgebreid, is er een extra sectie toegevoegd over beeldvormende technieken en wordt nader ingegaan op de relatie tussen visuele hallucinaties en de ziekte van Parkinson. Speciale aandacht is er voor de Hallucinatiegerichte Integratieve Therapie (HIT). Niet alleen zijn de bijdragen over ‘motiveren’ aangepast en uitgebreid en is er extra casuïstiek toegevoegd over HIT bij jeugdigen, ook is er aandacht voor het succes van HIT bij de behandeling van mensen met het Prader-Willi-syndroom. Het hoofdstuk over stemmen horen bij kinderen is herschreven en voorzien van de bevindingen en consequenties van een follow-uponderzoek na vijf jaar.

    lees meer
  • Herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid | Wilma Boevink

    Passagecahier van mensen met psychische aandoeningen

    lees meer
  • Het Kokende Zwembad | Ad Bus

    ‘Het kokende zwembad geeft de lezer een beeld over hoe een psychiatrisch patiënt een psychose beleeft

    lees meer
  • Keerpunt van psychose naar herstel | Bart de Ruijter

    Twee jongens groeien samen op in een dorp in Brabant. Ze liggen samen in de box, gaan samen naar school, sporten en maken de buurt onveilig. Gewone jongens. De een wordt psychiater en bij de ander gaat er iets grondig mis. Hij krijgt een ernstige psychiatrische ziekte, schizofrenie! Bart de Ruijter is ‘de ander’. Hij schreef het boek, ‘Keerpunt’ en “kwam er bovenop, alhoewel zijn aandoening voortduurt”. De Ruijter ziet kans om inzicht te geven in praktisch alle aspecten van de ziekte en biedt uit eigen ervaring methodes aan om met de nare symptomen om te gaan, om nog zoveel mogelijk van het leven te kunnen maken.

    lees meer
  • Noten gekraakt | Mirtel Gommans

    Mirtel groeide op met een chronisch zieke vader en een moeder die buiten het huwelijk nog een liefdesrelatie had. Haar broer kreeg schizofrenie en pleegde uiteindelijk zelfmoord. Haar partner ontwikkelde een angststoornis. Maar ook één enkele opmerking veranderde haar leven. 

    lees meer
  • Open deuren

    Uitgeverij Cliëntenorganisatie GGzE
    ‘Open deuren’ gaat over deuren die nu nog op slot zitten. De deuren namelijk van de separeercellen in de Nederlandse psychiatrie.

    lees meer
  • Stemmenstorm | Eline Gumbert

    Eline Gumbert is schizofreen. De hele dag loopt ze met een schriftje en een balpen door het huis, en door de troosteloze gangen van de Valeriuskliniek, om de dingen vast te leggen. De woorden die vijf jaar lang iedere minuut van de dag in haar hoofd rondzingen, vloeien uit over de bladzijden van haar dagboek. Ondanks de storm van stemmen die in haar geest woedt, zijn haar dagelijkse notities helder en beeldend: “Het geschreven woord is de lucht die ik adem, het water dat ik drink, de zee waarin ik zwem, en daarmee de verbinding tussen mij en alles wat echt is. Ik weet niet waar de werkelijkheid begint en mijn zinbegoochelingen ophouden, maar ik kan er wel over schrijven.”

    lees meer

Anders & tips

  • De Warmline

    Onze lotgenotenlijn biedt een luisterend oor voor iedereen die eenzaam is, ondersteuning nodig heeft of zijn ei kwijt wil. De Warmline is een telefoonlijn voor en door mensen met een psychiatrische achtergrond.

    Onze telefonisten zijn uitgebreid getraind. Zij bieden geen hulpverlening, maar ervaringsdeskundigheid. Zij zijn begripvolle lotgenoten die de tijd nemen, vanuit eigen ervaring weten waar het over gaat en ondersteuning bieden waar nodig.

    Doorverwijzen doen we alleen in nood of op nadrukkelijk verzoek. Onze telefonisten geven alleen algemeen advies, nemen niet de rol van de hulpverlener aan en zullen ook nooit in de weg staan van een lopende therapie. De Warmline is iedere week (maandag t/m zondag) geopend van 18.30 tot 21.30 en bereikbaar op 020-623 45 55.

    lees meer roads.nl
  • Familiespreekuur Mondriaan

    Als je partner, familielid of vriend psychische problemen heeft en/of met een verslaving worstelt kun je met vragen zitten en zelf hulp ook behoefte aan ondersteuning hebben. Of je wilt graag je eigen verhaal kwijt. 

    lees meer www.mondriaan.eu
  • Naasten Centraal

    Naasten Centraal ondersteunt familie en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid. Heb jij in je familie of directe omgeving ook daarmee te maken? Misschien wordt het je soms te veel en ben je op zoek naar hulp? Met onze ervaringsdeskundigheid helpen wij jou weer op weg.

    lees meer naastencentraal.nl
  • Naasten in kracht

    Je hebt een partner, kind, ouder, broer, zus, vriend, collega, buur of andere naaste met een psychische kwetsbaarheid. Wij noemen deze verder ‘jouw dierbare’.
    Dat heeft ook effect op jou. Je hebt misschien vragen en dilemma’s hoe je je dierbare op een goede manier kunt blijven ondersteunen. Bijvoorbeeld hoe grenzen te stellen, contact te houden met je dierbare, en hoe je zelf kunt ontspannen. Deze vragen staan centraal in deze e-learning modules.

    lees meer www.naasteninkracht.nl

Cursussen

  • Naasten in kracht

    Je hebt een partner, kind, ouder, broer, zus, vriend, collega, buur of andere naaste met een psychische kwetsbaarheid. Wij noemen deze verder ‘jouw dierbare’.
    Dat heeft ook effect op jou. Je hebt misschien vragen en dilemma’s hoe je je dierbare op een goede manier kunt blijven ondersteunen. Bijvoorbeeld hoe grenzen te stellen, contact te houden met je dierbare, en hoe je zelf kunt ontspannen. Deze vragen staan centraal in deze e-learning modules.

    lees meer www.naasteninkracht.nl

Communities

  • Schizforum

    Schizforum is een besloten schizofrenie psychose forum, wat inhoud dat alleen geregistreerde leden op het forum kunnen komen. Schizforum is alleen bedoeld voor mensen met de diagnose: schizofrenie of een psychose gevoeligheid.

    lees meer www.schizforum.nl

Leven in Verandering

Stationsstraat 18, 6131 AZ Sittard, Nederland

vind een groep