Reacties uitgeschakeld voor Zelfhulp in Serie ‘Positieve Gezondheid in de praktijk’
Zelfhulp leidt tot minder medicijngebruik en een beter welbevinden, is bekend uit onderzoek. Toch adviseren Nederlandse zorgverleners cliënten nog maar weinig om te praten met ervaringsdeskundigen. Sinds vorig jaar zet de organisatie Zelfhulpverbindt.nl zich in om de kracht van zelfhulp onder de aandacht te brengen. In het licht van positieve gezondheid verleent zorgverzekeraar CZ daarbij structurele steun.
“Zelfhulp is bij uitstek een manier om mensen te leren op een positieve manier met ziekte en gezondheid om te gaan”, stelt Wim Venhuis, projectleider van de Brabantse organisatie Zelfhulpverbindt.nl. “De Grieken droegen hun zieken in de oudheid al vanuit de bergen naar het dorpsplein om ervaringen te delen. Zelfhulp is dus van alle tijden. Nu, in het kader van positieve gezondheid, is deze vorm van ondersteuning weer actueler dan ooit.” In feite is zelfhulp niets meer of minder dan twee of meer mensen die ervaringen met elkaar delen om ervan te leren. Praten met iemand die hetzelfde doormaakt helpt mensen om hun zelfredzaamheid te vergroten, weet Venhuis. “Samen vinden ze kracht om de uitdagingen van het leven aan te gaan.”
Dit principe sluit naadloos aan bij het concept positieve gezondheid van arts en onderzoeker Machteld Huber. Positieve gezondheid gaat ervan uit dat professionele zorgverleners niet altijd het antwoord hebben op belangrijke vragen die mensen op een bepaald moment hebben, omdat ons welzijn over veel meer gaat dan fysiek functioneren. Aspecten als autonomie, zelfredzaamheid, sociale contacten, spiritualiteit, hobby’s en zinvol werk zijn minstens zo belangrijk.
Aanspraak
Venhuis: “Binnen zelfhulp komen juist dit soort zaken aan de orde. Mensen die door een aandoening uit balans zijn, zitten bijvoorbeeld met praktische vragen rond werk of op sociaalemotioneel vlak. Daarvoor moet je niet bij de dokter zijn, maar bij iemand die in hetzelfde schuitje zit. Dat praat gemakkelijker en mensen vinden de antwoorden waarnaar ze op zoek zijn.” “Vooral de sociale verbinding binnen zelfhulpgroepen is van grote waarde”, benadrukt Machteld Huber. “Er sterven meer mensen door eenzaamheid dan door hart- en vaatziekten. Dat zegt genoeg. Aanspraak kan ongelooflijk steunend zijn. Niet alleen in geval van ziekte trouwens, maar juist in allerlei moeilijke periodes van het leven. Hoe ga je om met een blowende puber? Of met ongemakken in een eenoudergezin? Het leven vraagt veel vaardigheden. Daarover sparren werkt bevrijdend en ontspannend en brengt je op ideeën. Door zelfhulp kun je veelal voorkomen dat mensen vastlopen en in het professionele circuit terechtkomen.”
Zelfregietool
Toch weten zorgverleners en zorgvragers de weg naar zelfhulp lang niet altijd te vinden. En precies daarom richtte de organisatie Zelfhulpverbindt.nl in het najaar van 2015 de site www.zelfregietool.nl op. Deze site verbindt zorgvragers uit het hele land en diverse lotgenotengroepen op allerhande terreinen met elkaar. Bezoekers vinden er informatie en tips; via een telefoonnummer is direct contact mogelijk.
Verkeerde beeldvorming
Belangrijk doel van Zelfhulpverbindt.nl is om de kracht van zelfhulp meer onder de aandacht te brengen van nulde-, eerste- en tweedelijnszorgorganisaties, zodat er meer samenwerking ontstaat. Venhuis: “In Nederland heeft zelfhulp een “negatieve klank. Zorgprofs denken vaak dat het klaaggroepjes zijn waar je pas bij aansluit als je zo wanhopig bent dat je het echt niet meer weet. Daarnaast wordt zelfhulp vaak geassocieerd met GGZ-problematiek, maar het is veel breder.” Zo hebben ook mensen met een fysieke aandoening vaak vragen over het sociaal domein. In Eindhoven organiseerde Zelfhulpverbindt.nl zelfs een inloopavond om financiële problemen met ervaringsdeskundigen te delen. “Daar kwamen in een half jaar tijd 350 man op af, met de archiefmappen onder de arm”, aldus Venhuis. In België maken mensen drie keer zoveel gebruik van zelfhulp als in Nederland. In Duitsland en Engeland tien keer zoveel. Volgens Venhuis moet zelfhulp ook in ons land een logische aanvullende vorm van ondersteuning worden. “Het sterkt mensen als ze weten dat ze op elkaar kunnen steunen. En daardoor wordt de druk op professionele zorg automatisch minder.”
Langer zelfredzaam
In het licht van positieve gezondheid biedt zorgverzekeraar CZ financiële steun aan Zelfhulpverbindt.nl. Wiro Gruisen, manager regioregie bij CZ: “Normaal komen wij pas in beeld als professionele zorg aan de orde is, maar tijden veranderen. Zelfhulp past binnen de visie van CZ om mensen zo lang mogelijk zelfredzaam te houden. In de eerste plaats omdat ze dat zelf graag willen, maar ook om ons zorgsysteem betaalbaar en duurzaam te houden op de lange termijn.”
Proeftuinen
De regionale proeftuinen waaraan CZ verbonden is, zijn volgens Gruisen ideale netwerken om professionals de voordelen van zelfhulp te laten ervaren.” Binnen de proeftuin Slimmer met Zorg in Zuidoost-Brabant werken al diverse partijen – waaronder Zelfhulpverbindt.nl, Stichting Zelfhulpnetwerk Zuidoost-Brabant, Zorgbelang Brabant, zorggroepen Pozob, SGE en DOH en zorgverzekeraars CZ en VGZ – aan een betere samenwerking tussen eerstelijnsprofessionals en informele vormen van zelfhulp. Zo kregen 150 huisartsen via Praktijkondersteuning in Zuidoost-Brabant workshops over zelfhulp. Venhuis: “Het belangrijkste resultaat van verschillende initiatieven is dat meer zorgverleners ons nu benaderen met vragen over onderwerpen of cliënten. Ook is het aantal zelfhulpgroepen in de regio gestegen van 100 naar 125. Via de zelfregietool zijn sinds september vorig jaar 300 concrete hulpvragen gesteld. Als je deze omrekent naar mogelijke extra vragen om specialistische hulp, dan hebben we al veel maatschappelijke kosten bespaard.”
Een volgende stap is om ook andere proeftuinen onder de vlag van positieve gezondheid te laten profiteren van de ervaring die binnen de proeftuin in Zuidoost-Brabant met zelfhulp is opgedaan. Te beginnen met ‘Anders Beter’ in de Westelijke Mijnstreek en ‘MijnZorg’ in oostelijk Zuid-Limburg. “Het is belangrijk om krachten te bundelen, zodat zelfhulp niet versnipperd raakt”, vindt Venhuis. “Mooi aan de proeftuinen in Limburg is dat gemeenten, Zorgbelang-organisaties, zorgverleners, zorgverzekeraars en sociaal-maatschappelijke organisaties al samen aan tafel zitten. En dat de wil en ambitie er is om samen een slag te maken.”
Reacties uitgeschakeld voor Vrouwen met borstkanker onder elkaar
Pascal Geurts werkt al 28 jaar als hoofdassistente in het gezondheidscentrum Hoensbroek Noord totdat ze in mei 2015 te horen krijgt dat ze borstkanker heeft. Sinds begin van dit jaar heeft ze haar werk neer moeten leggen. Dat vind ze heel erg moeilijk, want het was ‘haar kindje’. Iedereen kent haar in het centrum, ze doet haar werk met veel plezier en betrokkenheid en niet voor niets is haar bijnaam ‘Passie’. Maar, zegt ze nu: “sommige deuren gaan dicht en andere zijn daardoor weer opengegaan” en “bij mij is het glas altijd halfvol”.
Rond dezelfde tijd is het gezondheidscentrum in gesprek met Zorgbelang Limburg om te kijken of er niet meer van elkaars ervaring gebruik kan worden gemaakt binnen het centrum. Volgens het principe van zelfhulp wordt begonnen met het opzetten van zelfregiegroepen. Gestart wordt met drie groepen van lotgenoten rond voeding, bewegen en financiën.
“Toen ik dat hoorde dacht ik, daar moet ik iets mee doen. De laatste jaren praatte ik al geregeld met mensen die ook borstkanker hadden. Binnen de praktijk sprak ik daar al heel openhartig over en regelmatig vroeg een van de artsen of ik misschien met iemand wilde praten die ook net dezelfde diagnose had gekregen. Uiteindelijk werd ik zelfs door andere huisartsen uit het dorp met die vraag benaderd”.
Pascal (r) en Brigitte (l), kartrekkers van de lotgenotengroep Borstkanker in Hoensbroek.
Zo kent zij ook Brigitte de Jong uit de praktijk, ook sinds 2016 bekend met dezelfde diagnose. Zij zit wel in een heel andere situatie, heeft een geslaagde amputatie en reconstructie ondergaan, maar ook zij heeft meer andere vrouwen leren kennen, ook met veel vragen rond de ziekte. Zelf is zij notabene oncologisch voetspecialist en zij ziet dat mensen vaak maar moeilijk de weg kunnen vinden met alle praktische vragen die zij hebben, terwijl er aan de andere kant toch zoveel mogelijk is.
Sinds januari 2018
Samen besluiten ze afgelopen januari een groep op te starten met nog vier andere vrouwen die zij ondertussen hadden leren kennen. Nu, vijf maanden later zijn we met elf vrouwen. Eigenlijk een beetje het maximum. Vanaf het begin ervaren mensen een prettige open sfeer waarin en veel wederzijds vertrouwen. Het blijkt een warm nest waar iedereen opvallend veel zorg en begrip heeft voor elkaar.
De (bijna) voltallige lotgenotengroep voor het gezondheidscentrum Hoensbroek Noord, waar zij maandelijks bij elkaar komen.
Brigitte: “behalve dat er ervaringen en emoties worden gedeeld wisselen we ook enorm veel praktische tips uit. Maar altijd in de vorm van: ‘dit is iets dat mij heeft geholpen, misschien heb jij er iets aan?Soms hebben we het over verschillende mogelijkheden van behandeling, of waar vindt je een goed zittende, mooie en ook nog betaalbare pruik, waar let je op met protheses en wie heeft praktische oplossingen om beter te kunnen slapen met de pijn. Maar ook hoe ga je om met je gevoel, met angst, onzekerheid of intimiteit binnen je relatie. Zo leer je van elkaar om zo goed mogelijk om te gaan met je ziekte”.
De groep komt één keer in de vier weken bij elkaar in het gezondheidscentrum, maar in de tussen tijd houden zij onderling veel contact. Vooral de groeps-whatsapp blijkt een uitkomst als je het even iemand teveel is, of als je in de wachtkamer zit voor weer een lastig onderzoek. Op zo een moment is er altijd wel iemand die direct reageert en voor je het weet stroomt er een reeks steunende berichten binnen. Fijn dat er zo makkelijk contact kan zijn en zoveel steun als dit biedt!
Wat levert de groep voor jullie op?
Pascal: Ik zie enorm veel begrip, zie dat mensen worden gehoord, en dat zij dingen aan elkaar durven te vragen. Ze voelen zich gesteund, hierdoor zekerder en durven meer voor zichzelf op te komen. Voor mijzelf? Het heeft mij ook veel gebracht. Ik sta nu heel anders in het leven. Binnen de groep heb ik misschien de slechtste kaarten, en ook al zijn de uitzaaiingen nu weg, toch blijft natuurlijk die angst en onzekerheid bestaan. Toch ben ik positief en ik vind het fijn om, met mijn misschien vervelende ervaringen, toch iets voor de anderen te kunnen betekenen.
Pascal werkt inmiddels vrijwillig bij een instelling voor dementerende senioren en is simulatiepatiënt bij de Gilde-opleiding voor doktersassistenten. Brigitte zet zich in om geld in te zamelen voor onderzoek naar kanker via het Kankeronderzoekfonds Limburg en beiden werken mee aan het project ‘Mens achter de Patiënt.
Reacties uitgeschakeld voor Het Aquinohuis in Bergeijk
Een inloop- en participatiehuis dat mensen met elkaar verbindt.
“Het Aquinohuis is een mooi voorbeeld van hoe mensen met elkaar in contact komen en een ontmoetingsplek hebben om met elkaar over persoonlijke ervaringen te kunnen praten”, dat zegt Marion Bloks, coördinator Zelfhulp Bergeijk. Zij is degene die het mogelijk gaat maken om dadelijk allerlei zelfhulpgroepen te vinden in alle verschillende Kempendorpen. Georganiseerd door mensen uit de gemeenschap, bekend met de gemeenschap en dicht bij huis.
Wanneer mensen elkaars ervaringen kunnen delen en herkennen, heeft dat een positieve invloed op het herstel en het terugkrijgen van de regie over het eigen leven. Iemand die een ingrijpende gebeurtenis heeft doorgemaakt, weet als geen ander hoe iemand zich voelt. Een lotgenoot is vaak dat onmisbare luisterend oor, maar geeft ook die tips over dagelijkse dingen, waar formele hulp soms ontoereikend is.
Uit onderzoek komt de laatste jaren steeds duidelijker naar voren dat lotgenotencontact een waardevolle vorm van laagdrempelige en kostenbesparende (na)zorg is. Het biedt mensen bij uiteenlopende ziektes, beperkingen en levensvragen de mogelijkheid zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie te vergroten. De rol van vrijwilligers en ervaringsdeskundigen is hierbij van groot belang.
Het Aquinohuis in de Dokter Rauppstraat 52, is een voorziening van de Gemeente Bergeijk die ruimte biedt aan projecten op breed sociaal-maatschappelijk vlak. Zo vindt er lotgenotencontact plaats, zowel individueel als groepsgewijs. Er zijn bijvoorbeeld lotgenotengroepen voor ouders van kinderen met autisme, voor mensen met een bipolaire stoornis, of rondom rouw en echtscheiding. Maar er is ook een ‘open herstelgroep’ voor mensen die ergens tegenaan lopen in hun leven en daar gewoon over willen práten met iemand anders. Momenteel werken medewerkers van het Aquinohuis samen met ZelfhulpVerbindt.nl om nog meer lotgenotencontact vorm te geven.
Verder geeft het Aquinohuis gestalte aan samenwerking met verschillende regionale organisaties.
GOW-Welzijnswerk organiseert activiteiten voor senioren. LunetZorg organiseert avondmaaltijden voor alleenstaanden. De groenten hiervoor komen uit eigen moestuin die wordt onderhouden door mensen met alcohol- en drugsproblematiek. De Intergemeentelijke Sociale Dienst Kempengemeenten geeft mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een werkervaringsplek binnen het Aquinohuis. Het Wijkteam Eersel-Bergeijk, onderdeel van GGzE-de Boei heeft er ruimte voor inloop en ontmoeting. En Werkzin verzorgt een zinvolle dagbesteding voor verstandelijk gehandicapten.
Tenslotte biedt het Aquinohuis ook nog onderdak aan Mantelzorginloop, De Voedselbank, De Vrijwilligersorganisatie Bergeijk, Stichting De Leerhof voor inburgeringscursussen, De Kringloopwinkel en Yoga-lessen!
“Zo’n breed aanbod van activiteiten past helemaal in de participatie gedachte van deze tijd. Het Aquinohuis is daar nou echt een voorbeeld van.
Breng je financiën op orde, samen met ervaringskundigen! 60% Van de Nederlanders heeft grote problemen met het betalen van zijn rekeningen. Voorkom dat het een echt probleem wordt en kom eerst samen een goed overzicht maken.
Sinds 2 juni is een nieuw initiatief van start gegaan; de Werkplaats Financiën. Op dinsdagmorgen kun je hier heel laagdrempelig binnenlopen als je zorgen maakt of je jouw financiën wel op goed op orde kunt houden. Je kunt hier je vragen stellen aan mensen die zelf al heel wat ervaringen hebben opgedaan met financiële problemen. Die ondertussen tegen alle regels en problemen wel een keer zijn aangelopen maar die ondertussen ook veel wegen en oplossingen hebben gevonden. En als zij het samen niet weten dan zijn er ook directe contacten met officiële instanties die hierin willen meewerken. Zij helpen je met orde te brengen in je inkomsten en uitgaven, kijken of er betalingsregelingen mogelijk zijn en weten waar je meer informatie kunt vinden.
Loop een keer binnen, stel rustig je vraag, of direct je tas met papieren mee, dan gaan we direct aan de slag. Of kom gewoon eerst eens voor een kopje koffie, dat kan altijd!
Veel voorkomende vragen
Hoe breng je al je papieren op orde?
Hoe maak je een goed overzicht van je kosten?
Hoe zorg je ervoor dat het komend jaar niet voor verrassingen komt te staan?
Hoe los je achterstallige betalingen op?
Wat zijn de wettelijke regelingen?
Waar heb jij misschien nog recht op?
Kan ik uitleg krijgen over een ambtelijke brief?
Hoe vul je dat ingewikkelde formulier goed in?
Heb je nog andere vragen; stel ze gerust. Of kom gewoon een kopje koffie drinken, je steekt er altijd wat van op!
Samen kunnen we een goed en fris begin maken
en als wij zelf iets niet weten, dan weten wij wel waar we het moeten vragen!
De Werkplaats Financiën is open iedere dinsdagmorgen tussen 09.00 en 12.00 uur, buurtinfowinkel O.O.G. Brucknerplein 3, Eindhoven.
Breng je financiën op orde, samen met ervaringskundigen! 60% Van de Nederlanders heeft grote problemen met het betalen van zijn rekeningen. Voorkom dat het een echt probleem wordt en kom eerst samen een goed overzicht maken.