- De deur naar zelfhulp staat altijd open.
Zet de deur tot een zelfhulpgroep wijd open. Mensen moeten zich welkom en veilig kunnen voelen. Reageer uiterlijk binnen 24 uur op vragen en verzoeken.
Zorg voor een veilige sfeer en wees duidelijk in je aanbod zodat de ander weet wat hij kan verwachten.
- Mensen staan centraal
Hulp vragen is veel moeilijker dan hulp bieden. Het vraagt moed om hulp te vragen. Geef mensen de ruimte om hun verhaal te vertellen en vraag door. Pas wanneer je het verhaal goed hebt beluisterd, kun je met de mogelijkheid van zelfhulp komen. De tijd moet er rijp voor zijn.
- Zelfhulp is geen professionele hulp
Zelfhulp is een krachtige interventie bij herstel van een ziekte of leven met een beperking. Zelfhelpers zijn echter geen professionele hulpverleners. Het is belangrijk om de eigen grenzen goed te kennen. Zodra in een gesprek de indruk ontstaat dat professionele zorg of hulp nodig is, verwijs dan naar de huisarts bijvoorbeeld. Vaak zal de combinatie van reguliere zorg en zelfhulp een goed advies zijn.
Het is van belang dat de contactpersonen en ondersteuners van groepen hun eigen welzijn bewaken. Maak een netwerk van vertrouwenspersonen die jou kunnen helpen om je grenzen te bewaken.
- Een zelfhulpgroep begint met een maatje
Wanneer iemand een zelfhulpgroep wil beginnen, is een lotgenoot zoeken een eerste belangrijke stap. Ga een diepgaand gesprek aan om te onderzoeken of de mensen de gevolgen van het starten van een groep kunnen overzien. Staan de lichten vervolgens op groen, zorg dan voor een gedegen voorbereiding. Train de groepsbegeleiders. Laat ze profiteren van de ervaringen die binnen het netwerk van ondersteuners te vinden zijn. Bij twijfel of vragen kun je altijd terugvallen op Zelfregietool.nl.
- Verbind de zelfhulpgroepen aan het netwerk van Zelfregietool.nl, maar bind ze niet vast
Respecteer de autonomie van de groepen. Regels mogen het herstel van deelnemers niet in de weg staan. Het gaat om mensen, hun eigenkracht en invloed waardoor onderling vertrouwen kan groeien.
- Bouw het netwerk rond de behoeften van zelfhulpgroepen en/of zelfhulporganisaties
Het succes van een netwerk wordt bepaald door het nut dat de aangesloten groepen er van ondervinden. Zorg daarom dat het contact met de groepen goed is. Zelfhelpers zijn meestal geen vergadertijgers. Hun belang ligt bij het lotgenotencontact in de groep.
- Zorg voor privacy en anonimiteit
Binnen de groepen geldt altijd: alles wat in vertrouwen gezegd wordt, blijft vertrouwelijk. Informatie doorgeven mag uitsluitend met uitdrukkelijke toestemming. Informatie over deelnemers van groepen wordt nooit aan derden gegeven. Persoonlijke gegevens van contactpersonen komen niet op de website, folders of andere media. Om de contactpersonen te beschermen, kunnen bij het netwerk aangesloten zelfhulpgroepen het adres en telefoonnummer van Zelfregietool.nl gebruiken. Mensen die contact zoeken met een groep, worden naar hun telefoonnummer gevraagd, zodat zij door de contactpersoon van een zelfhulpgroep teruggebeld kunnen worden.
- Gezag krijg je als je je kwetsbaar opstelt
Gezag is een groot goed in groepen en netwerken. Niemand heeft immers machtsmiddelen. Naast gezond verstand is het ‘gevoel’ een belangrijke factor. Gevoel moet echt en doorleefd zijn. Blijf dicht bij jezelf. Dicht bij je visie en je doelstellingen. Ontvang en geef feedback op een respectvolle manier.
- Samenwerking moet een meerwaarde hebben voor groepen of individuen
Voorop staat dat Zelfregietool.nl mensen in zelfhulpgroepen ondersteunt. Dat is de basis.
Wanneer er energie, tijd en geld over is, kan er aan samenwerkingsverbanden gedacht worden. Dat is absoluut een nuttige taak. Hierbij kun je denken aan overeenkomsten met de geestelijke gezondheidszorg, de verslavingszorg, de eerstelijnsgezondheidszorg en de wijk-generalisten. Vooral op het gebied van voorlichting en wederzijdse verwijzing is veel te bereiken. Leg de samenwerking vast in een convenant. Evalueer de resultaten op beleidsniveau van de instelling. Ga altijd uit van de eigen mogelijkheden en beperkingen.
- Luister naar de vraag achter de vraag
Mensen die een hulpvraag hebben, bevinden zich vaak in een kwetsbare, emotionele situatie. De vraag is dan niet altijd even helder geformuleerd. Probeer er achter te komen wat men werkelijk wil en wat men wil bereiken.
- Stel de eigen kracht van mensen centraal
Sta mensen met raad en daad bij. Het kan verleidelijk zijn om verantwoordelijkheden over te nemen. De kern van zelfhulp is dat mensen zelf aan zet zijn, maar het niet alleen hoeven te doen. Bijvoorbeeld wanneer hulpverleners bellen om iemand voor een groep aan te melden, zorg dan dat de persoon in kwestie toch altijd zelf contact opneemt. Wanneer mensen vragen hoe lang het deelnemen aan een groep duurt, vraag hen dan hoeveel tijd ze zichzelf gunnen om de handreikingen die ze in de zelfhulpgroep zullen krijgen, toe te gaan passen. Beloof niet teveel. Maak duidelijk dat het in zelfhulp gaat om je leven leefbaar te maken. Het gaat vooral om ‘herstel’, niet specifiek om genezing. Immers, niet alle aandoeningen zijn te genezen.
- Zorg steeds voor voldoende draagvlak
Zowel op het niveau van het Zelfregietool.nl of op het niveau van de aangesloten zelfhulpgroepen is het hebben van voldoende draagvlak noodzakelijk om van activiteiten een succes te maken. Mensen die veel ervaring hebben in de zelfhulpwereld, hebben vaak goede ideeën maar onderkennen niet altijd wanneer ze te ver voor de troepen uit lopen. Draagvlak binnen de zelfhulpgroepen (en voor netwerken vanuit de groepen) is een voorwaarde om de werkelijke behoeften te onderkennen en daarop te reageren. Dit geldt voor het opzetten van een zelfhulpgroep, voor de samenwerking met professionele instellingen en voor de ontwikkeling van beleid.