Hoe kan de verslaving van je ouders invloed hebben voor jou als kind?
Een KOV-kind is een kind van een ouder met verslavingsproblemen (KOV= Kinderen van Ouders met Verslavingsproblemen). Deze kinderen groeien op in een gezin waar één of beide ouders kampen met een verslaving aan bijvoorbeeld alcohol, drugs, of gokken.
Praat met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt.
Uitdagingen voor KOV-kinderen
Kinderen van ouders met een verslaving lopen een verhoogd risico op:
Belang van ondersteuning
KOV-kinderen hebben baat bij:
– Voorlichting en erkenning (begrijpen dat zij niet alleen zijn en dat de situatie niet hun schuld is)
– Steun van betrouwbare volwassenen (familie, docenten, hulpverleners)
– Professionele begeleiding (zoals praatgroepen of therapie)
Hoe kan de verslaving van je ouders invloed hebben voor jou als kind?
Opgroeien in een gezin met een alcoholverslaafde vader, moeder of verzorger kan op latere leeftijd grote impact hebben. Verslaving raakt niet alleen de persoon zelf, maar ook de mensen om hen heen, vooral hun kinderen.
Daarom bestaan er organisaties zoals Adult Children of Alcoholics (ACOA) en Al-Anon, die wereldwijd ondersteuning bieden aan volwassenen die zijn opgegroeid met een verslaafde ouder of verzorger. Dit kan namelijk langdurige gevolgen hebben, zoals trauma en relatieproblemen.
Herken jij jezelf hierin? Heb jij een ouder of grootouder gehad met een verslaving? Hoe heeft dit jouw leven beïnvloed? Het is belangrijk dat volwassen kinderen van verslaafden de steun krijgen die ze nodig hebben. Kijk voor meer informatie en ondersteuning naar de video’s van Adult Children of Alcoholics.
Nederland telt naar schatting 671.000 mensen met een psychische aandoening en/of verslaving en met kinderen in de leeftijd tot 18 jaar. In totaal hebben deze ouders 900.000 kinderen onder de 18 jaar. Daarvan zijn 664.000 kinderen 12 jaar of jonger. Deze cijfers zijn gebaseerd op NEMESIS-3, een onderzoek naar psychische aandoeningen onder de Nederlandse volwassen bevolking.
Deze generieke module beschrijft wat goede zorg is voor ouders en kinderen van ouders met psychische problemen en verslavingsproblemen (KOPP/KVO) en laat zien wat zij in het behandelingstraject kunnen en mogen verwachten.
Als jongere heb je vaak al veel aan je hoofd. Opgroeien met een ouder met psychische en/of verslavingsproblemen kan het allemaal nog net iets lastiger maken.
Samen met vele partners wil Trimbos zich hard maken om te zorgen dat deze kinderen en ouders beter en eerder ondersteund worden.
Er was eens…
19 februari 1970 werd ik geboren in een normaal gezin: moeder en vader, opa’s en oma’s, ooms en tantes. Was het wel een normaal gezin? Mijn vader had een zwak hart. Samen hadden wij een grote passie namelijk tekenen en waar ik later achter kwam, fotografie. Doordat mijn vader niet kon werken en moeder in de huishouding deed bijverdienen werd ik mede hierdoor op school gepest. Op mijn 11de is mijn vader overleden.
De boze wolf
’De wolf komt voor in veel kinderverhalen en heeft meestal de personificatie van negativiteit, slechtheid, duisternis en alles dat ons probeert te verslinden’. *
Een jaar na het overlijden van mijn vader leerde mijn moeder een weduwnaar kennen met drie uit huis wonende zonen. Als 11-jarige vaak alleen thuisgebleven terwijl mijn moeder op stap ging. Al snel gingen we bij meneer “de wolf” wonen. Er werden vele loze beloftes gedaan. Snel werd mij duidelijk gemaakt dat hij geen zin had in een tienerkind in “zijn” huis. Niet lang nadat wij bij ”de wolf” waren ingetrokken volgden lange avonden onder genot van veel alcohol en ruziepartijen tussen “de wolven”. De frequenties van alcohol en ruzie volgden elkaar in een rap tempo op en binnen een half jaar was het een dagelijks ritueel. Vaak werd ik uit bed gehaald en moest fungeren als pispaaltje, of scheidsrechter. Van alles werd naar mijn hoofd gesmeten soms letterlijk. Slapen deed ik pas als “de wolven” knock-out waren. Gelukkig zat ik nog op school waar ik mij veilig voelde. Thuiskomen was altijd wel weer een verrassing. Vaak kreeg ik een scheld- en schuldserenade over mij heen. Ik was nergens goed voor. Deed niks in huis. Was de oorzaak van hun problemen. Ik zou dingen hebben gestolen. Ik deed zelfs al dingen in hun ogen zonder dat ik het (al) deed. Geen vertrouwen in mij hebben. Spullen voor mij verstoppen. Als ik mezelf wilde verdedigen moest ik mijn ”klep” houden. Het werd steeds erger. Ik was toen pas een jaar of 13/14, heel kwetsbaar en dacht dat het normaal was en geloofde ook dat ik de oorzaak was van de problemen. Specifieke gebeurtenissen in deze periode kan ik mij niet herinneren. Deze periode voelde duister aan. Muziek luisteren was een lichtpuntje waarbij ik emoties de vrije loop kon laten gaan. Dit heeft geduurd tot mijn 22ste.
Roodkapje
‘Soms kun je het gevoel hebben dat je dwaalt in het leven, dat je niet weet of je de juiste weg bewandelt. *
Stiekem had ik een afspraak geregeld bij de woningbouwvereniging en mijn thuissituatie uitgelegd. Zij hebben mij toen op een urgentielijst gezet. Dit had mijn ogen al moeten openen dat mijn situatie niet normaal was. Binnen paar maanden kreeg ik de sleutel van mijn flat. Tot op de dag van vertrek heb ik dit geheim gehouden voor “de wolven”, bang voor sabotage. Binnen een paar uur was de verhuizing een feit. Met behulp van een goede vriendin en mensen waar je vraagtekens bij zou kunnen zetten, waren mijn schaarse spullen verhuisd. In de eerste periode volop van mijn vrijheid genoten. Heel lang bang geweest om alcohol of drugs te nuttigen. Bang dat ik zou worden als “de wolven”. Veel beslissingen moeten maken, welke weg ik op kon en wilde opgaan. Het was vaker een kwestie van enkele centimeters of secondes om een voor mij op dat moment juiste beslissing te nemen. Van drugs, werk tot vrienden keuze. Lang boeide het mij ook niet hoe ik leefde en zocht vaak de actie en sensatie op voornamelijk om weer iets te voelen. Gelukkig had ik wel nog het besef van verantwoordelijkheid en dit heeft mij weerhouden in het maken van foute beslissingen. Door moeilijk mijn grenzen aan te kunnen geven ben ik vaker beland in situaties die niet wenselijk waren. Periodes heeft mijn flat als opvang gefungeerd voor “vrienden” die in soortgelijke thuissituaties als ik verkeerden. Af en toe was het net een feesttent. Was leuk en aardig totdat ik zelf last kreeg van deze feestjes. Ondertussen werkte ik in een fabriek en draaide 3 ploegen soms diensten van 12 uur en 7 dagen per week en had geen tijd meer voor deze feestjes. Er werd misbruik gemaakt van mijn goede bedoelingen. Dit was een van de eerste keren dat ik mijn grens had aangegeven tot hier en niet verder. Dit wil ik niet meer. Op dat moment heb ik de sleutel van mijn flat teruggevorderd en vaarwelgezegd tegen deze zogenaamde vrienden.
“Je geneest (het doden van de wolf) als je je niet meer verbergt, als je kwetsbaar durft op te stellen in je imperfectie”. *
Door bepaalde uitingen wees mijn leidinggevende me erop dat het niet zo goed met mij ging en ik hulp moest zoeken. Na diverse gesprekken en vage klachten zoals nek, (spannings)hoofdpijn besloot mijn dokter mij door te sturen naar een psycholoog. Bij de psycholoog heeft het een tijd geduurd eer ik hem in vertrouwen nam. Uiteindelijk heb ik aan hem als eerste persoon ooit verteld wat er in mijn jeugd thuis aan de hand was. Al ging dit ook moeizaam daar ik heel veel dingen gewoon niet meer wist. Mijn hersenen hadden bepaalde herinneringen gewoon geblokkeerd. Later kwam ik erachter dat dit fenomeen dissociatie (amnesie) heet en werkt als een overlevingsmechaninsme.
Ook nu weet ik van sommige dingen niet wat er precies gebeurd is. In de tijd dat herinneringen boven kwamen heb ik deze opgeschreven, bang dat ik ze weer zou vergeten. Later heb ik dit schrift gedeeld met familie en vrienden net zolang totdat ik er over kon praten. Niemand heeft ooit iets gemerkt van de thuissituatie omdat ze in openbare gelegenheden en familiefeestjes zich gedroegen als voorbeeldouders. Het heeft dan ook behoorlijk lang geduurd eer ik er over kon praten zonder dat ik als leugenaar werd betiteld. Pas toen ik op mezelf was gaan wonen opende dat de ogen van bekenden en familieleden en merkte zij op dat het niet zo rozengeur en maneschijn was daar in huis. Ook toen pas kwam het alcoholmisbruik aan het licht. Eindelijk werd mijn verhaal geloofd.
Mijn psycholoog heeft het nooit gehad over KOV (Kind van Ouders met een Verslaving) maar gaf wel te kennen dat ik niet schuldig was aan de problemen van mijn ouders maar dat mijn ouders schuldig waren aan mijn problemen. Vooral niet emotioneel kunnen
uiten, het weg cijferen van mezelf en het stellen van mijn grenzen kwamen aan bod. Later begreep ik pas door veel informatie te hebben gelezen over KOV/KOPP kinderen waarom ik anders ben. En wat mij anders maakt. Het duurde zeker een paar jaar dat ik weer een balans heb kunnen vinden in het relativeren van mijn gedrag en emoties.
Met behulp van mijn psycholoog heb ik een brief geschreven naar “de wolven” Voor mij was dit een afsluiting van dit hoofdstuk. Ik had het van mij afgeschreven en de rest was aan hen wat ze met die informatie gingen doen. Mijn grens was bereikt. Zolang er alcohol in het spel is ik geen contact meer met “de wolven” wil hebben. Tot op heden is dit onveranderd. Op het moment van het schrijven van die brief was ik rond de 27 jaar.
Door het schrijven van deze brief kwam ik er achter wat ik het meeste miste in mijn leven en waar ik aan kon gaan werken om weer positiever in mijn leven te staan. Ook het bewust afscheid nemen van mijn ouders heeft geholpen om weer verder te gaan met mijn eigen leven. Het doorbreken van een cyclus om herhaling in de toekomst te voorkomen.
De eerste jaren was het nog een zoektocht wat ik daadwerkelijk wil in mijn leven en afgevraagd wat maakt het leven zinvol. Waar word ik gelukkig van? Wat geeft mij energie?. Vanaf die tijd ben ik dingen gaan doen die ik wil en niet omdat het moet.
Ik ben nog steeds zoekende en zal mijn verdere leven op zoek zijn naar de juiste weg. Alles wat op mijn pad terecht komt ervaar ik als geluksmomentjes wat het leven mij te bieden heeft.
Ik heb op latere leeftijd een gezin gesticht. Veel regelmaat en structuur en een gezellige drukte in ons huishouden en toch genoeg ruimte om te ontplooien. Mijn levensmotto is geworden: ” ieder nadeel heeft zijn voordeel”
De wolven die mijn leven hebben bepaald zijn nu schaduwen geworden ze zijn altijd bij mij maar ik weet ze nu te plaatsen. Steeds meer kom ik te weten over mijn eigen herstel dat groeit met de jaren. Door veel zelfonderzoek te doen via het internet en het lezen van boeken maar ook het lezen en het luisteren van/naar (herstel)verhalen en de (h)erkenning en de overeenkomsten zien in herstel geeft mij beter inzicht in mijn eigen leven maar ook inzicht in het leven van andere met een kwetsbaarheid. Alles valt op zijn plaats en heeft het negatieve vervangen voor positiviteit.
Als het een keer wat minder met mij gaat zoek ik de natuur op. Even de rust opzoeken zonder mensen om mij heen. Fotograferen helpt om gevoelens visueel te verwoorden. Mijzelf af en toe in een fantasiewereld begeven of muziek luisteren in de auto. Door wat het in het verleden is gebeurd en wat ik in mijn jeugd gemist heb zijn er eigenschappen ontwikkeld o.a. mensen gelijkwaardig behandelen, zorgzaamheid, aanvoelen verbale en non-verbale signalen, begrip tonen, een luisterend oor zijn en creatief zijn, zijn mijn krachten geworden. Mijn kwetsbaarheden zijn nog steeds stellen van grenzen, uiten van emoties, bang om fouten te maken en onzeker zijn. Gaandeweg leer ik hier beter mee om te gaan.
“De sprookjes geven ons boodschappen over de duistere schaduwzijden van het leven. Ze laten de menselijke strijd zien op zoek naar balans en begrip. Als we de schaduw
accepteren en durven toe te laten kan het licht in ons gaan groeien”. * (*bron: Siska Kroondijk)