Waar komen we vandaan?
Zelfhulpgroepen bestaan al zolang als mensen met elkaar rond kampvuren kunnen zitten. We vertellen verhalen aan elkaar, dragen kennis over, vragen advies aan elkaar en delen problemen die ons bezig houden. In groepen vinden mensen de betekenis van de levensgebeurtenissen die hen overkomen en waar ze soms geen raad mee weten. Geboorte, ziekte, onheil en de dood zijn grote gebeurtenissen waar we ons maar in geringe mate op voor kunnen bereiden. Als mens kunnen we van slag raken en vallen we terug op de ervaringen van mensen die verder zijn in hun levenservaring.
Zelfhulp verbindt
In Nederland zijn op dit moment een onbekend aantal zelfhulpgroepen actief. U kent de beroemde Anonieme Alcoholisten (AA) waarschijnlijk wel. En in het kielzog daarvan zijn er de drugs- en gokverslaafden die in zelfhulpgroepen samenwerken aan de bevrijding van hun verslaving. En het werkt: lotgenoten in de AA bereiken samen hun doelen en soms zelfs nog beter dan dat artsen of medische therapieën dat kunnen. Belangrijke succesfactoren zijn gelijkwaardigheid, sociale steun, sociale controle en lotsverbondenheid. Het succes van de AA inspireerde andere groepen om themabijeenkomsten te organiseren. Patiëntenverenigingen doen dit landelijk en regionaal. De belangrijkste drempels om een zelfhulpgroep te kunnen vinden zijn:
- Onbekendheid met de krachtige effecten van georganiseerde zelfhulp
- Schaamte of onzekerheid om in een groep met vreemden over persoonlijke problemen te praten
- Aannames of vooroordelen over wat er in een zelfhulpgroep gebeurt
- Vindbaarheid van een groep die bij het persoonlijke thema past
- Reisafstand en bereikbaarheid vanuit de eigen woonplaats
Waar staan we nu
In Nederland zijn een aantal regio’s bekend waar zelfhulp georganiseerd is. In Eindhoven bestaat Stichting Zelfhulp Netwerk Zuidoost Brabant (ZHNW) sinds 1990. Zes jaar daarvoor zocht de initiatiefneemster contact op met mensen die net als zij angst- en dwangstoornissen hadden. Tijdens dit pionierswerk kwam zij groepen op het spoor die met andere thema’s bezig waren. Zij besloot deze groepen in een netwerk te bundelen. Momenteel zijn er in de Eindhovense regio 98 zelfhulpgroepen groepen actief.
Wim Venhuis was een van de ondersteuners binnen het Eindhovense Netwerk. Zijn kennis en ervaring met het vergroten van de bekendheid van dit netwerk heeft hij in 2017 meegebracht naar Burgerkracht Limburg. In de Mijnstreek zijn momenteel 120 actieve zelfhulpgroepen gevonden en 12 groepen in oprichting. Het belangrijkste doel is om drempels weg te nemen zodat burgers of hulpverleners een groep kunnen vinden en er naar door kunnen verwijzen.
We zijn in Duitsland, België en Engeland gaan kijken naar georganiseerde zelfhulp en zien dat daar:
- Zelfhulpgroepen veel vaker voorkomen
- Het normaler is dat mensen bekend zijn met en gebruik maken van zelfhulp
- De vele positieve effecten van zelfhulp erkend worden door de professionele hulpverleners
- De samenwerking tussen lotgenotengroepen en professionals leidt tot wetenschappelijk onderzoek, kwaliteitsverbetering in zorg en welzijn, vergroting van maatschappelijke waarde, verlaging van werkdruk bij professionals en zelfs kostenbesparing.
- Wanneer er wetgeving is die georganiseerde zelfhulp mogelijk maakt tot ruim zestig keer meer zelfhulpgroepen op honderden thema’s actief maakt (Duitsland)
Waar willen we naar toe
Het is onze ambitie om georganiseerde zelfhulp beschikbaar en bereikbaar te krijgen voor alle mensen in de Mijnstreek die hier baat bij hebben. Hiervoor is Zelfregietool de vindplaats en het platform waar
- Alle zelfhulpgroepen in de Oostelijke en westelijke mijnstreek te vinden zijn.
- Burgers en professionals gemakkelijk alle voor hen relevante informatie kunnen vinden rond zelfhulpgroepen.
- De ervaring die opgedaan wordt in Zuid Limburg gebruikt wordt om heel Limburg te voorzien van de voordelen van georganiseerde zelfhulp
- Wanneer er een optimale bekendheid en organisatie rond zelfhulp wordt bereikt dan is het mogelijk dat er 500 zelfhulp groepen in Zuid Limburg ontstaan. In heel Limburg zou dat aantal op ruim 1200 groepen kunnen liggen.
Uiteindelijk is het de bedoeling dat het gebruik maken van zelfhulp even normaal wordt als het volgen van yoga of naar een leesclub gaan. Maar dan is het inmiddels 2030 en zullen we bij het horen van “Kamme jaja jippie jippie jeeeeey” aan iets anders dan doe het zelfvers denken.
Hier vind je alles over zelfhulpgroepen in Limburg: www.zelfregietool.nl
